تابلو برق صنعتی چیست؟ [انواع تابلو برق صنعتی + مشخصات و استاندارد]

تابلو برق صنعتی می تواند بین اجزای یک سیستم برقی ارتباط درست و منظمی را برقرار کند و نقش مهمی را در صنایع تولیدی و کارخانه ها دارد و موجب ایمنی در محیط کار می شود. کاربرد این سیستم در پالایشگاه ها، ایستگاه های مبدل، کارخانه های صنعتی و ایستگاه های برق است و در صنایع مختلف کاربرد گسترده ای دارد. برای آشنایی بیشتر با تجهیزات داخلی تابلو برق صنعتی، انواع تابلو برق و موارد استفاده آن این مقاله را مطالعه کنید.

تابلو برق صنعتی چیست؟
تابلوهای برق صنعتی به صورت محفظه هایی هستند که درون آن ها قطعات و تجهیزات کنترل برق نصب می شود. این محفظه در برابر عوامل محیطی از تجهیزات و قطعات خود محافظت کرده و مانع برق گرفتگی افراد نیز می شود. معمولا این تابلوها از جنس های مختلفی مثل فلز، پلی کربنات و کامپوزیت ساخته شده اند و تجهیزات داخلی آن ها بسته به کاربرد تابلو برق متفاوت هستند.

در داخل محفظه تابلوی برق صنعتی تجهیزات الکتریکی یا الکترونیکی مانند سوئیچ‌ها، دستگیره ‌ها و نمایشگرها به صورت منظم در ردیف های عایق بندی شده قرار می گیرند؛ بنابراین اپراتور به آسانی می تواند آن ها را کنترل، تعمیر و تعویض نماید.

کاربردهای تابلو برق صنعتی
همان طور که در قسمت مقدمه بیان کردیم تابلو برق صنعتی کاربردهای مختلفی دارد که برخی از آن ها به شرح زیر است:

جلوگیری از شوک الکتریکی و برق گرفتگی افراد
محافظت از تجهیزات و قطعات داخلی خود در برابر عوامل جوی مانند باد، باران و برف
تقسیم مساوی برق بین تجهیزات و قطعات
تولید و توزیع و تبدیل انرژی برق بین تجهیزات مختلف
به دلیل داشتن فیوزها و قطع‌کننده‌های مدار از نشتی جریان برق جلوگیری می کند.
تأمین‌کننده انرژی‌ها الکتریکی
انواع تابلو برق صنعتی
تابلو برق صنعتی از لحاظ ساختار به انواع گوناگونی دسته بندی می شود که در ادامه معرفی آن ها می پردازیم.

تابلو های Metal Enclosed: این تابلوها دارای یک محفظه فلزی هستند که در داخل آن ها تمام تجهیزات الکتریکی شامل کليدها، ترانس هاي جريان و ولتاژ، لوازم اندازه گيري، شينه ها نصب می شود. تابلو های Metal Enclosed به دو دسته تابلوهاي Metal Clad و تابلوهای Compartment Type تقسیم می شوند.
تابلو های Metal Clad: در تابلو برق صنعتی Metal Clad محفظه های مختلف به صورت جداگانه وجود دارند تا هنگام ایجاد خطا در یک محفظه، سایر محفظه ها آسیب نبینند و دچار خطا نشوند.
تابلو های Compartment Type: این تابلوها نوعی دیگری از تابلو برق های Metal Enclose هستند که بر خلاف تابلو برق صنعتی Metal Clad محفظه ها در آن ها ب هم متصل هستند و از یکدیگر جدا نیستند.
تابلو برق کشویی (Withdrawable): تابلو برق صنعتی کشویی معمولا به منظور کنترل موتورها به کار می روند و از ایمنی بیشتر و سرویس راحت تر برخوردار هستند.
تابلو برق های رک (Rack): شکل محفظه تابلو برق رک به صورت قفسه بوده و محل نصب انواع محفظه های کنترل، مخابراتی، اندازه گیری و الکترونیکی روی این تابلو برق است.
تابلو برق Swing: این مدل تابلو برق صنعتی از نوع تابلو برق رک است و به دلیل داشتن درب شیشه ای متحرک قیمت بالایی دارد. در تابلو برق Swing پشت تجهیزات قابل مشاهده بوده و دسترسی به آن ها راحت است.
انواع تابلو برق از نظر محل نصب
در انواع تابلو برق صنعتی، تابلو برق فشار ضعیف و تابلو برق خانگی محل نصب از اهمیت بالایی برخوردار است و تاثیر زیادی روی نحوه ساخت تابلو برق دارد. از لحاظ محل نصب انواع تابلو برق صنعتی و خانگی به دو دسته داخلی و بیرونی تقسیم می شوند.

داخلی (Indoor): محل نصب نوع داخلی تابلو برق در محیط بسته شامل داخل سالن، سوله، کارگاه است.
فضای باز (Outdoor): تابلو برق های بیرونی یا فضای باز به صورتی طراحی و ساخته شده اند که می توان آن ها در محیط باز نصب کرد.
انواع تابلو برق بر اساس ولتاژ
تابلو برق ها بسته به سطح ولتاژی که دارند در دسته به شرح زیر قرار می گیرند.

تابلو برقHV یا فشار قوی: ولتاژ مصرفی بین ۳۶ هزار تا ۴۰ هزار ولت که نگهداری این گروه از تابلو بسیار حائز اهمیت بوده و برای نگهداری آن ها از گاز SF6 (به علت عدم واکنش پذیری) استفاده می شود.
تابلو برقMV یا فشار متوسط: ولتاژ مصرفی بین هزار تا ۳۶ هزار ولت که خود به انواع مختلفی از جمله تابلو برق صنعتی فشار متوسط زیر سطحی، متال اینکلودز، پد شده ، کشویی، عایق گاز، متال چلد و.. تقسیم می شود.
تابلو برق LV یا فشار ضعیف: ولتاژ مصرفی کمتر از ۱۰۰۰ ولت که بر اساس نوع ساختمان به دسته بندی های متفاوتی از جمله تبالو برق صنعتی رک، دیواری، میزی و ایستاده تقسیم می شود.
1. تابلو برق فشار متوسط
سطح ولتاژ تابلو برق فشار متوسط بین 1000 تا 36000 ولت است. تابلوهای فشار متوسط به صورت چند سلولی مونتاژ می شوند و اجزا و تجهیزات داخل آن شامل بدنه، کلید یا دژنکتور، کنتاکتور فشار متوسط، کلیدهای جداکننده زمین، باسبار، رله، لوازم اندازه گیری، ترانسفورماتور ولتاژ و جریان و تجهیزات کنترلی است.

تجهیزات به کار رفته در تابلو فشار متوسط باید از مواد مرغوب و استاندارد تهیه شود تا احتمال هر گونه حادثه ای به حداقل برسد. تابلو برق فشار متوسط در دو دسته تولید می شوند:

تابلو برق فشار متوسط ثابت (Fix)
تابلو برق فشار متوسط کشویی (Withdrawable)
کاربرد تابلو برق فشار متوسط (MV)
با توجه به فشار و ولتاژ مناسب اصلی ترین کاربرد این مدل از انواع تابلو برق در صنایع بزرگ و کارخانجات مختلف می باشد که در مقایسه با انواع ضعیف فیزوها و فشار بیشتری داشته و از همین جهت در طیف وسیعی از سیستم های الکتریکی و راه اندازی تجهیزات مربوط به آن ها مورد استفاده قرار می گیرد.

تجهیزات به کار رفته در تابلو برق فشار متوسط (MV)
در این گروه از انواع تابلو برق ساختمان تجهیزات مختلفی از جمله کلیدهای جداکننده زمین، کلیدهای قدرت، کلید قطع بار، ترانسفورماتورهای اندازه گیری ولتاژ و جریان، کنتاکتورهای فشار متوسط و.. استفاده می شود.

2. تابلو برق فشار ضعیف
تابلو برق فشار ضعیف در سطح ولتاژ کمتر از 1000 ولت تولید می شود. این تابلو برق شامل تجهیزات قطع و وصل فشار ضعیف، تجهیزات کنترلی، اندازه گیری، حفاظتی، نشانگر، تنظیم کننده است؛ تمام این تجهیزات به وسیله اتصالات به یکدیگر متصل می شوند.

ولتاژ نامی تابلوهای فشار ضعیف تا 690 ولت و ولتاژ سرویس تا 400 ولت است. اندازه، طرح و جنس این تابلوها بر اساس محل نصب و نوع کاربرد مشخص می شود؛ معمولا تابلو فشار ضعیف از جنس چدن و آهن و به صورت توکار، روکار، دیواری، ایستاده و سرپوشیده ساخته می شود. توجه داشته باشید که تجهیزات و سیم کشی داخل تابلو برق باید در دسترس باشد تا امکان تعمیر و بازرسی آن به راحتی فراهم شود.

کاربرد تابلو برق فشار ضعیف (LV)
اصلی ترین کاربرد این تابلو محافظت از مدارهای برق و تجهیزات به کار رفته در آنهاست که در انواع تاسیسات تجاری، صنعتی، ترانسفورماتورها، مدارهای تغذیه و.. استفاده می شود. این تابلو همچنین در پالایشگاه ها، ایستگاه های مبدل، ایستگاه های برق و.. کاربرد دارد.

تجهیزات به کار رفته در تابلو برق فشار ضعیف (LV)
برای ساخت تابلو برق فشار ضعیف که یکی از پرکاربردترین انواع تابلوهای برق است از تجهیزات مختلفی از جمله انواع ترانس ها، کنتاکتورها، شستی دوبل، میکرو سوئیچ، لیمیت سوئیچ، بی متال تک فاز و سه فاز، ترانس، کلیدهای اتوماتیک، انواع کابل ها و.. استفاده می شود.